Powyższe zagadnienie można opisać w kilku słowach, które ograniczają się do stwierdzenia: należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń opisanych w dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) dostarczonych urządzeń.

Jest to zgodne z ogólnymi zasadami producentów i dostawców sprężarek, osuszaczy, filtrów i innych elementów systemu sprężonego powietrza. Można stwierdzić, że wszyscy w sposób zbliżony podają większość zaleceń odnośnie podstawowych czynności serwisowych związanych z prawidłową eksploatacją urządzeń, co ukazuje poniższa tabela:

Tab.1 – Przykładowe typowe czynności zalecane w ramach obsługi eksploatacyjnej sprężarek śrubowych.

Różnice

Pewne różnice wynikają głównie z:

rodzaju stosowanych olejów, separatorów oleju i innych materiałów eksploatacyjnych, gdzie czasokresy ich wymian mogą się różnić;
terminów remontów głównych podzespołów np. modułu sprężającego, gdzie zalecenia odnośnie czasu wymiany łożysk i uszczelnień mogą się dość znacznie różnić od 20.000rh do 40.000rh. W tym przypadku warto skorzystać z oceny diagnostycznej stanu łożysk w module śrubowym, która w sposób jednoznaczny określi zalecenia co do konieczności ich wymiany.

Zrób to sam?

W zdecydowanej większości użytkownicy korzystają z autoryzowanych serwisów w okresie gwarancyjnym, co z pewnością jest działaniem bardzo wskazanym. W przypadku samodzielnego wykonywania przeglądów eksploatacyjnych szczególną uwagę należy zwrócić przede wszystkim na:

staranną i poprawną wymianę filtrów powietrza na ssaniu i separatorów oleju, gdyż niewłaściwy ich montaż może spowodować poważne problemy włącznie z zatarciem modułu śrubowego w sprężarce;
stosowanie alternatywnych, niesprawdzonych materiałów eksploatacyjnych, które często nie spełniają podstawowych kryteriów jakościowych ze względu na stosowane w nich materiały filtracyjne czy ich ilości (np. powierzchnia filtracyjna wkładu papierowego w filtrze).

Początek wyznacznikiem przyszłości

Aby urządzenia nie sprawiały problemów eksploatacyjnych należy w pierwszym okresie eksploatacji zwrócić uwagę na konkretną specyfikę zabudowy i normalnej pracy zainstalowanych urządzeń. Istotne jest również obserwowanie zdarzeń nietypowych, często nieprzewidywalnych i z reguły nie opisanych w ogólnie dostępnych materiałach.

Poprawność zabudowy:

odpowiedni układ zasilania elektrycznego, systemu wentylacji, doboru i wykonania instalacji sprężonego powietrza.

Warunki otoczenia:

zapylenie – w przypadku pracy sprężarek śrubowych w warunkach trudnych tzn. dużego zapylenia, należy bezwzględnie pilnować terminów wymiany filtrów powietrza. Zaleca się często ich wymianę wcześniej niż podaje dokumentacja techniczno-ruchowa sprężarki. W przypadku bardzo drobnego zapylenia (o gradacji poniżej 10µm) należy pomyśleć o specjalnych filtrach powietrza o zmniejszonej przepuszczalności wkładu papierowego lub przebudowie całego układu ssącego do sprężarki;
związki chemiczne – jeżeli sprężarka jest zabudowana w warunkach, które umożliwiają zasysanie do układu sprężarki związków chemicznych powodujących rozkład oleju (jego „zakwaszanie”), który traci swoje właściwości smarne, należy przeprowadzić okresowe badanie oleju np. co kilkaset godzin. W zależności od zaleceń producenta (oleju lub sprężarki) należy zastosować inny rodzaj oleju lub zwiększyć częstotliwość jego wymian. W skrajnych przypadkach należy zmienić lokalizację sprężarki;
wysokie temperatury – najczęstszą przyczyną problemów jest poprawność wykonania układu wentylacji sprężarkowni oraz czystość układu chłodnicy powietrznej (lub wodnej). Większość producentów sprężarek zaleca częstsze wymiany oleju i filtrów oleju w przypadku pracy sprężarek powyżej zadanego progu temperaturowego (np. 100-110^oC). Kłopotliwym zjawiskiem szczególnie w okresie wiosennym jest także „zapychanie” lameli chłodnic powietrza wszelkiego rodzaju pyłkami i nasionami (potocznie zwanymi dmuchawcami czy kotkami). Należy wówczas zwiększyć częstotliwość czyszczenia chłodnic lub wprowadzić dodatkowy element wstępnej filtracji powietrza dolotowego do sprężarki. Podobnie należy pamiętać o otwarciu przepustnic w układzie wentylacyjnym na „wiosnę” i ich zamykaniu w okresie jesienno-zimowym. Ogólne utrzymywanie w czystości pomieszczenia sprężarkowni sprzyja poprawnemu funkcjonowaniu urządzeń przez dłuższy czas i ogranicza częstotliwość bieżącej obsługi eksploatacyjnej. Powodem wysokich temperatur może być oczywiście również wadliwe działanie układu termostatu czy brak oleju, ale wówczas lepiej skorzystać z wykwalifikowanego serwisu.

Pozostałe elementy:

chłodnicze osuszacze powietrza – istotne jest utrzymanie w czystości wymiennika ciepła (częste jego przedmuchiwanie), kontrola układu spustu kondensatu oraz nadzór nad utrzymywaniem temperatury punktu rosy. Osuszacze adsorpcyjne wymagają bezwzględnej i terminowej wymiany wkładów filtrów sprężonego powietrza na dolocie. Kłopotliwe jest utrzymanie odpowiednich parametrów powietrza sprężonego w przypadku stosowania klasycznych, chłodzonych olejem sprężarek śrubowych, gdyż drobiny oleju niszczą właściwości adsorpcyjne złoża silikażelowego osuszaczy.
filtry sprężonego powietrza – najważniejsza jest terminowa wymiana układów, sygnalizowana często na manometrach różnicowych. Wzrost oporów przepływu powoduje spadek ciśnienia na filtrze, a zalecana wymiana powinna się odbywać przy spadku rzędu (0,3÷0,5 bara). Należy pamiętać, że może dojść do „przerwania” wkładu i wówczas manometr nie sygnalizuje już żadnego spadku ciśnienia. Dobrą regułą jest wymiana wkładów filtra sprężonego powietrza co najmniej raz do roku (częściej zaleca się oczywiście wymiany układów z węglem aktywnym czy sterylnym). Należy również zwracać uwagę na poprawność działania spustów kondensatu w filtrach i innych elementów np. grzałek.
zbiorniki sprężonego powietrza – kontrola i nadzór eksploatacyjny jest związany z nadzorem UDT. Należy pamiętać o poprawności działania zaworu bezpieczeństwa oraz manometru kontrolnego. Zbiorniki posadowione na zewnątrz wymagają pewnych zabiegów głównie w okresie zimowych, kiedy problemem jest zamarzający kondensat. Warto w takich przypadkach pomyśleć o zastosowaniu specjalnych spustów kondensatu z grzałką, izolować cały układ spustu kondensatu lub w skrajnym przypadku zapewnić niewielki ciągły wypływ strumienia sprężonego powietrza przez spust.
zawory w układzie sprężonego powietrza – powinny być kontrolowane czasowo ze względu na poprawność i szczelność ich działania. Często zdarza się, że po dłuższym okresie „nieużytkowania” nie można ich skutecznie zamknąć.

a zatem…

Pierwszy okres eksploatacji sprężarek pozwala określić pewne zalecenia odnośnie specyfiki zabudowy i eksploatacji sprężarek. W przyszłości należy tylko konsekwentnie realizować ustalone wcześniej podstawowe czynności związane z eksploatacją, a sprężarki odwdzięczą się długotrwałą i niezawodną pracą.

Przestrzeganie podstawowych zaleceń zawartych w dokumentacji techniczno-ruchowej urządzeń jest najważniejszym czynnikiem, który wpływa na poprawną eksploatację urządzeń, a utrzymywanie ich w czystości sprzyja tylko wydłużeniu trwałości.